گروه نرم افزاری آسمان

جلد اول




فهرست مطالب
اشاره
پیشگفتار 13
مقدمه 27
کتاب اول
اشاره
در بیان تاریخ و احوال و صفات و معجزات و علوم و معارف مقرّبان ساحت قرب حضرت ذو الجلال، از انبیاء عظام و اوصیاي
کرام و بعضی از بندگان شایسته خداي تعالی، و احوال بعضی از پادشاهان که از زمان حضرت آدم تا قریب به زمان بعثت
حضرت خاتم الانبیاء بوده اند 33
باب اول
در بیان امور و احوالی چند که در میان جمیع پیغمبران و اوصیاي ایشان مشترك است 35
فصل اول
در بیان علت بعثت پیغمبران و معجزات ایشان است 37
فصل دوم
در بیان عدد انبیا و اصناف ایشان 40
فصل سوم
در بیان عصمت انبیا و ائمه علیهم السّلام 65
فصل چهارم
در بیان فضایل و مناقب انبیا و اوصیا و مشترکات و مجملات احوال ایشان است در حال حیات و بعد از فوت ایشان 71
ص: 8
باب دوم
اشاره
در بیان فضایل و تواریخ و قصص آدم و حوّا و اولاد کرام ایشان است 87
فصل اول
در بیان فضیلت حضرت آدم و حوّا صلوات اللّه علیهما، و علت تسمیه ایشان، و ابتداي خلق ایشان و بعضی از احوال ایشان
است 89
فصل دوم
در خبر دادن جناب مقدس ایزدي ملائکه را از خلق آدم و امر کردن ایشان را به سجده او و امتناع نمودن ابلیس لعین 109
فصل سوم
فصل سوم
در بیان ترك اولی که از حضرت آدم و حوّا علیهما السّلام صادر شد و آنچه بعد از آن جاري شد تا فرود آمدن ایشان بر
زمین 138
فصل چهارم
در بیان فرود آمدن حضرت آدم و حوّا علیهما السّلام به زمین و کیفیت آن و توبه ایشان، و سایر احوالی که بعد از فرود آمدن
بود تا هنگام وفات ایشان 163
فصل پنجم
در بیان احوال اولاد آدم علیه السّلام و کیفیت بهم رسیدن نسل از ذریه آدم 192
فصل ششم
در بیان وحی هائی که به آدم علیه السّلام نازل شد 213
فصل هفتم
در بیان وفات حضرت آدم علیه السّلام و مدت عمر شریف آن حضرت و وصیت نمودن به حضرت شیث علیه السّلام و احوال
آن حضرت است 214
باب سوم در بیان قصص حضرت ادریس علیه السّلام است 227
باب چهارم
اشاره
در بیان قصص حضرت نوح علی نبینا و آله و علیه السلام 243
فصل اول
در بیان ولادت و وفات و مدت عمر و نامها و نقش نگین و احوال و اولاد و اخلاق پسندیده و بعضی از مجملات احوال آن
حضرت است 245
فصل دوم
در بیان مبعوث شدن حضرت نوح علیه السّلام است بر قوم و آنچه میان او و قوم او گذشت تا غرق شدن ایشان، و سایر احوال
آن حضرت 254
باب پنجم در بیان قصص حضرت هود علیه السّلام و قوم آن حضرت و قصه شدید و شداد و ارم ذات العماد 279
فصل اول در قصه هود علیه السّلام و قوم او عاد است 281
فصل دوم
در قصه شدید و شداد و ارم ذات العماد است 299
باب ششم در بیان قصه هاي حضرت صالح علیه السّلام و ناقه آن حضرت و قوم اوست 303
باب هفتم
اشاره
در بیان قصه هاي حضرت ابراهیم خلیل الرحمن علیه السّلام و اولاد امجاد آن حضرت است 321
فصل اول
در بیان فضایل و مکارم اخلاق و نامهاي جلیل و نقش نگین آن حضرت است 323
فصل دوم
در بیان قصه هاي آن حضرت علیه السّلام از هنگام ولادت تا شکستن بتها، و آنچه گذشت میان آن حضرت و ظالمان آن
زمان خصوصا نمرود و آزر 335
فصل سوم
در بیان آنکه حق تعالی به ابراهیم علیه السّلام نمود ملکوت آسمانها و زمین را، و سؤال کردن آن حضرت از خدا زنده کردن
مرده را و آنچه وحی به آن حضرت رسید، و علومی که از او ظاهر شده است 361
فصل چهارم
در بیان مدت عمر شریف و کیفیت وفات و بعضی از نوادر احوال آن حضرت است 376
فصل پنجم
در بیان احوال خیر مآل اولاد امجاد و ازواج مطهّرات آن حضرت و کیفیت بنا کردن خانه کعبه و ساکن گردانیدن اسماعیل
علیه السّلام در آن مکان 382
فصل ششم
در بیان مأمور شدن ابراهیم علیه السّلام به ذبح فرزندش 402
باب هشتم
در بیان قصص حضرت لوط علیه السّلام و قوم آن حضرت است 413
باب نهم
در قصص ذو القرنین علیه السّلام است 437
باب دهم
در بیان قصه هاي حضرت یعقوب و حضرت یوسف علیهما السّلام 473
باب یازدهم
در بیان غرائب قصص ایّوب علیه السّلام 553
باب دوازدهم
در قصه هاي حضرت شعیب علیه السّلام 567
باب سیزدهم
اشاره
در بیان قصص حضرت موسی و حضرت هارون علیهما السّلام است 577
فصل اول
در بیان نسب و فضایل و بعضی از احوال ایشان است 579
فصل دوم
در بیان ولادت موسی و هارون علیهما السّلام و سایر احوال ایشان است تا نبوت ایشان 585
فصل سوم
در بیان مبعوث گردانیدن حضرت موسی و حضرت هارون علیهما السّلام است بر فرعون و اصحاب او، و آنچه در میان ایشان
گذشت تا غرق شدن فرعون و اتباع او 619
فصل چهارم
در بیان بعضی از فضایل و احوال آسیه زوجه فرعون و مؤمن آل فرعون رضی اللّه عنهما است 652
فصل پنجم
در بیان احوال بنی اسرائیل بعد از بیرون آمدن از دریا و حیران شدن ایشان در زمین، و سایر احوالی که در این مدت بر ایشان
وارد شده 660
فصل ششم
در بیان نازل شدن تورات و گوساله پرستیدن بنی اسرائیل و سؤال رؤیت نمودن ایشان است 679
فصل هفتم
در بیان قصه قارون است 712
فصل هشتم
در بیان قصه گاو کشتن بنی اسرائیل و زنده شدن آن به امر الهی 724
فصل نهم
در بیان قصه ملاقات موسی و خضر علیهما السّلام و سایر احوال و قصص خضر علیه السّلام است 736
فصل دهم
در بیان مواعظ و حکمتهایی است که حق تعالی به حضرت موسی علیه السّلام وحی نموده یا
ص: 12
از آن حضرت منقول گردیده و بعضی از نوادر احوال آن حضرت است 767
فصل یازدهم
در بیان کیفیت وفات حضرت موسی و هارون علیهما السّلام و احوال حضرت یوشع علیه السّلام و ذکر قصه بلعم بن باعور
است 797
پیشگفتار
اکنون که نزدیک به دوازده قرن از عصر ائمه معصومین علیهم السّلام می گذرد، و عالم در دوران غیبت کبراي حجت خدا و
امام دوازدهم بسر می برد، و امّتها در انتظار آن مصلح حقیقی جهان نشسته و چشم به ظهور عدالت گستر گیتی مهدي موعود
عجّ ل اللّه تعالی فرجه الشریف دوخته اند؛ آنچه که در این دوران طولانی توانسته است آن خلأ ظاهري را تا حدودي جبران
کرده و از گمراهی ها و انحرافات و همچنین از دلهره ها و نگرانیها بمقدار زیادي بکاهد و آرامش و سکون را جایگزین
اضطراب و تشویش نماید، سه عامل بوده است:
-1 قرآن کریم که انس گرفتن با آن و تلاوتش باعث نشاط روح و روان و شفاي جسم و جان می گردد وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما
.«1» هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَساراً
-2 گفتار و سخنان رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السّلام که در سخن و حدیث آنان نوري
.«2» « کلامکم نور و امرکم رشد » وجود دارد که بر اعماق جان انسانها می تابد و زنگار آینه دل را می زداید
-3 علماء و دانشمندانی که در دوران غیبت آمده و محصول عمر و ثمره وجود خود را براي آیندگان در قالب تألیفات و نوشته
ها بجاي گذارده اند که آنان با سیره و روش
ص: 14
خود در زمان حیاتشان مرشد و هدایتگر جامعه و مردم بوده و نیز با تدوین و تألیف و کتبی که از آنها به
یادگار مانده است نسبت به نسلهاي آینده نقش هدایتی خود را ایفاء کرده اند.
هلک خزّان الاموال و هم احیاء و العلماء باقون ما بقی الدّهر، اعیانهم مفقوده » : امیر المؤمنین علیه السّلام به کمیل بن زیاد فرمود
جمع کنندگان ثروت اگر چه به ظاهر زنده اند، ولی در واقع آنان هلاك شدند بر خلاف » «1» « و امثالهم فی القلوب موجوده
.« دانشمندان که جاوید هستند و همیشگی، پیکر آنان از دیده ها پنهان و خاطره و یاد آنها در دلها موجود است
تلاشهاي علماء و دانشمندان شیعه در طول غیبت کبري در زمینه هاي مختلف علوم مانند علم تفسیر، کلام، فقه، حدیث،
اخلاق، رجال، درایه و تراجم امروز بصورت مجموعه اي وسیع و گسترده از نوشته ها و کتابهایی در اختیار علاقه مندان و
پیروان مکتب راستین اسلام و تشیع قرار گرفته است، براستی اگر کوششهاي شبانه روزي و بی وقفه محدّثان و راویان و
دانشمندان و علماء نبود، این منابع که امروز در اختیار ماست چه می شد؟! از این رو می بینیم که حضرت صادق علیه السّلام
« کسی را همانند زراره و ابو بصیر و محمد بن مسلم و برید بن معاویه نیافتم که ذکر ما و احادیث پدرم را احیاء نماید » : فرمود
.«2»
.«3» « خدا زراره را رحمت کند، اگر او نبود آثار نبوّت و احادیث پدرم از میان رفته بود » : و باز فرمود
بهر حال نقش علماء و راویان احادیث در حفظ و نگهداري آثار دین و دفاع از آنها و رساندن این آثار به آیندگان با تألیف و
تدوین، نقشی است انکارناپذیر، و حقوقی را براي آنان بر طالبان علم و حقیقت ایجاب می کند.
علّامه مجلسی
در این راستا از جمله دانشمندان و شخصیتهاي برجسته جهان تشیع و
از چهره هاي بارز و مشهور علماء شیعه در قرن یازدهم و اوائل قرن دوازدهم هجري، علّامه مجلسی رضوان اللّه تعالی علیه
است.
نقل « مرآه الاحوال » از « بحار الانوار » نام او محمد باقر ملقّب به مجلسی است، و تاریخ ولادت او بنابر آنچه در مقدمه کتاب
وقایع الایام و » از کتاب « فیض القدسی » ولی مرحوم نوري در کتاب ،«1» شده است، سال 1038 هجري قمري بوده است
.«2» تاریخ ولادت او را سال 1037 هجري قمري ذکر کرده است « السنین
والد علّامه مجلسی
والد علّامه مجلسی مرحوم محمد تقی فرزند مقصود علی است، او بنا بر گفته مرحوم اردبیلی یگانه عصر و زمان خود بوده
است، شخصیت و جلالت و همچنین تبحّر او در علوم نیاز به بیان ندارد، و تعبیرات درباره منزلت او قاصر است از اینکه بتواند
منعکس کننده شخصیت و مقام والاي آن عالم ربانی باشد.
او پرهیزکارترین، زاهدترین، متّقی ترین و عابدترین اهل زمان خود بوده، و بیشتر اهل آن زمان از خواص و عوام از فیوضات
دینی و دنیوي او بهره می بردند، یکی از خدمتهایی که به اهل بیت علیهم السّلام انجام داد این است که اخبار ائمه معصومین
علیهم السّلام را در اصفهان نشر داد.
کتاب حدیقه المتقین؛ شرح بعضی از کتابهاي ؛« من لا یحضره الفقیه » از تألیفات او: شرح عربی و نیز شرح فارسی بر کتاب
و رساله اي در افعال حج ؛« تهذیب الاحکام »
ص: 16
و رساله اي در رضاع.
.«1» او در سال 1070 در سنّ 67 سالگی وفات یافت
مرحوم ملّا محمد تقی مجلسی از مکتب اساتیدي همانند شیخ بزرگوار بهاء الدین عاملی و علّامه زاهد مولی عبد اللّه شوشتري
بهره برد، و پس از فراغت
از تحصیل راهی نجف اشرف گردید و به ریاضت نفس و تصفیه باطن و تهذیب اخلاق مشغول گردید و براي او مکاشفات و
رؤیاهاي حسنه اي بوده است.
پدرش مولی مقصود علی مردي بصیر و پرهیزکار و مروّج مذهب شیعه اثنی عشري بوده و اشعار زیبا و بدیعی سروده است، و
لقب دادند، و این لقب در فرزندان او باقی ماند. « مجلسی » چون داراي حسن محاضرت و مجالست بود لذا او را
مادر مولی محمد تقی عارفه مقدسه صالحه دختر عالم جلیل کمال الدین درویش محمد بن الشیخ حسن عاملی که از بزرگان
نقل شده است که مولی کمال « مناقب الفضلاء » ثقات علماء است و از محقق بزرگوار شیخ علی کرکی روایت می کند، و از
الدین اهل عبادت و زهد بوده است و در نطنز مدفون است و براي او قبّه اي است معروف.
.«2» مرحوم شیخ یوسف بحرانی گفته است: او اول کسی بود که در عصر دولت صفویه حدیث را در اصفهان نشر داد
علّامه